202004.24
0

Tarcza antykryzysowa – rozwiązania dla przedsiębiorców

W dniu 31 marca weszła w życie ustawa o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, czyli tzw. „tarcza antykryzysowa”.

Zostało w niej przewidzianych kilka rozwiązań dla przedsiębiorców, mających na celu złagodzenie skutków kryzysu związanego z szerzeniem się koronawirusa. Poniżej poszczególne rozwiązania, ocena ich skuteczności oraz praktyczne aspekty i problemy związane z ich stosowaniem.

1. Zwolnienie ze składek ZUS dla mikroprzedsiębiorców – art. 31 zo specustawy

Zgodnie ze szczególnymi rozwiązaniami przyjętymi w związku z koronawirusem, mikroprzedsiębiorstwa (zatrudniające mniej niż 10 osób), utworzone przed 1 lutego 2020 r., mogą skorzystać ze zwolnienia z opłacenia
składek ZUS za 3 miesiące (za marzec, kwiecień oraz maj). Obowiązek ten ma przejąć na siebie państwo. Oznacza to, że ciągłość w płatności składek na ubezpieczenia społeczne zostanie w pełni zachowana. Stosowny wniosek
powinien zostać złożony do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Zwolnienie dotyczy składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz Fundusz Emerytur Pomostowych.

Nawet jeżeli wskazane powyżej składki nie będą opłacane bezpośrednio przez pracodawców to pracownicy objęci ubezpieczeniem społecznym nie poniosą żadnych związanych z tym ujemnych konsekwencji (takich jak np. pomniejszenie sumy wpłaconej tytułem ubezpieczenia emerytalnego).Ze zwolnienia będą mogły skorzystać również osoby samozatrudnione, których przychód nie przekroczył 300% przeciętnego wynagrodzenia za pracę w 2020 r. (tj. 15.681 zł brutto).

Zmiany wprowadzone w ramach tarczy antykryzysowej 2.0:

Zgodnie ze zmienionym art. 31zo ust. 1 wniosek o zwolnienie ze 100 % nieopłaconych składek ZUS mogą złożyć płatnicy, którzy byli zgłoszeni jako płatnicy:
1) przed dniem 1 lutego 2020 r. i na dzień 29 lutego 2020 r. zgłosili do ZUS mniej niż 10 ubezpieczonych,
2) w okresie od dnia 1 lutego 2020 r. do dnia 29 lutego 2020 r. i na dzień 31 marca 2020 r. zgłosili do ZUS mniej niż 10 ubezpieczonych,
3) w okresie od dnia 1 marca 2020 r. do dnia 31 marca 2020 r. i na dzień 30 kwietnia 2020 r. zgłosili do ZUS mniej niż 10 ubezpieczonych.

Zgodnie z dodanym art. 31zo ust. 1a o zwolnienie z 50 % deklarowanej wysokości składek ZUS mogą złożyć płatnicy, którzy byli zgłoszeni jako płatnicy:
1) przed dniem 1 lutego 2020 r. i na dzień 29 lutego 2020 r. zgłosili do ZUS od 10 do 49 ubezpieczonych,
2) w okresie od dnia 1 lutego 2020 r. do dnia 29 lutego 2020 r. i na dzień 31 marca 2020 r. zgłosili do ZUS od 10 do 49 ubezpieczonych,
3) w okresie od dnia 1 marca 2020 r. do dnia 31 marca 2020 r. i na dzień 30 kwietnia 2020 r. zgłosili do ZUS od 10 do 49 ubezpieczonych.

Jednocześnie, zgodnie z art. 113 tarczy antykryzysowej 2.0 wprowadzono możliwość zwolnienia również z opłaconych już składek ZUS za marzec 2020 r.:

W przypadkach, o których mowa w art. 31zo ust. 1–1b i ust. 2, ustawy zmienianej w art. 73, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, zwalnia się z obowiązku opłacenia należności z tytułu składek wykazanych w deklaracji rozliczeniowej za marzec 2020 r. także wówczas gdy należności te zostały opłacone. Opłacone należności z tytułu składek podlegają zwrotowi na zasadach określonych w art. 24 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 266, 321 i 568).

Należy mieć na uwadze, że kwota zapłaconych składek ZUS wpływa na wysokość zaliczki na podatek dochodowy jako koszty uzyskania przychodów – dlatego w przypadku zwrotu zapłaconej kwoty składek za marzec 2020 r. można się spodziewać konieczności skorygowania kwoty zapłaconej zaliczki na podatek.

2. Przestój ekonomiczny i dofinansowanie do wynagrodzenia – art. 15 g specustawy

Pracodawcy, którzy zdecydują się na wprowadzenie w zakładzie pracy przestoju ekonomicznego, mogą podjąć decyzję o obniżeniu wynagrodzeń pracowników, jednakże nie więcej niż o 50%. Wynagrodzenie to nie może być
jednak mniejsze, niż minimalne wynagrodzenie za pracę (w 2020 r. – 2.600 zł brutto). Przy weryfikowaniu, czy obniżone wynagrodzenie pracownika nie jest mniejsze niż minimalne wynagrodzenie za pracę, należy wziąć pod uwagę wymiar jego etatu (a więc pracownik zatrudniony na pół etatu może mieć wynagrodzenie obniżone nawet do 1300 zł brutto). Obniżone wynagrodzenie może być współfinansowane przez Gwarantowany Fundusz Świadczeń Socjalnych, w wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę, z uwzględnieniem wymiaru etatu pracownika (tj. w kwocie 1.300 zł brutto przy pełnym etacie). Skorzystanie z dofinansowania zostało wyraźnie uzależnione od spadku obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19.

Przykład:

Pracownik zatrudniony w firmie na ½ etatu zarabia 2.000 zł brutto. Czy pracodawca może zdecydować się na obniżenie jego wynagrodzenia o 50%? Zdecydowanie nie, ponieważ wówczas wynosiłoby ono 1.000 zł brutto, podczas gdy minimalne wynagrodzenie za pracę przy ½ etatu to proporcjonalnie 1.300 zł brutto. Tym samym w opisywanym przypadku pracodawca mógłby obniżyć wynagrodzenie pracownika maksymalnie o 700 zł (tj. o35%), do kwoty 1300 zł brutto. Ustawodawca nie doprecyzował jednak, jak w kontekście nowych regulacji należy rozumieć termin „wynagrodzenie”, tj. jakie składki należy wziąć pod uwagę przy jego obliczaniu (czy jest to np. wynagrodzenie zasadnicze, tak jak w przypadku wynagrodzenia przestojowego wprowadzonego na podstawie ogólnych przepisów kodeksu pracy, czy może wynagrodzenie obliczane jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy). Odpowiedź na to pytanie jest kluczowa, ponieważ systemy wynagrodzeń pracowników przewidują często szereg różnych składników
(premii, prowizji, bonusów, dodatków).

W naszej ocenie wynagrodzenie to powinno być obliczane tak samo, jak wynagrodzenie wypłacane w trakcie przestoju uregulowanego w przepisach kodeksu pracy. Oznacza to, że obliczając je, należy brać pod uwagę wynagrodzenie zasadnicze, określone w umowie o pracę łączącej pracownika z pracodawcą stawką godzinową lub miesięczną, bez dodatków, premii czy dopłat albo jako 60% wynagrodzenia (w przypadku braku wyodrębnienia stawki godzinowej lub miesięcznej). Przyjęcie innej interpretacji oznaczałoby, że przestój ekonomiczny jest znacznie mniej korzystny, niż „tradycyjny” przestój z kodeksu pracy.

Uwaga!

W doktrynie oraz orzecznictwie wskazuje się, że przy obliczaniu wynagrodzenia przestojowego na zasadach ogólnych przewidzianych w Kodeksie pracy należy wziąć pod uwagę nie tylko wynagrodzenie zasadnicze, ale także dodatki funkcyjne (takie jak np. dodatek za pełnienie funkcji kierownika zmiany). Trzeba jednak pamiętać, że nie każdy składnik wynagrodzenia nazwany „dodatkiem funkcyjnym” będzie nim w rzeczywistości. W niektórych przypadkach składnik taki, jeżeli nie będzie ściśle związany ze stanowiskiem zajmowanym przez pracownika, pomimo swojej nazwy, może okazać się zwykłą premią. Wówczas nie powinien być brany pod uwagę przy obliczaniu wynagrodzenie przestojowego. Na pracodawcy, który otrzyma dofinansowanie wynagrodzenia, spoczywa obowiązek utrzymania miejsc pracy, na które zostało przyznane dofinansowanie, w okresie pobierania dofinansowania oraz przez 3 miesiące
przypadające po zakończeniu pobierania pomocy od państwa. Chodzi tylko o te miejsca pracy, które są objęte dofinansowaniem. Nie ogranicza to zwalniania pracowników na innych stanowiskach. Opisywany mechanizm znajdzie zastosowanie nie tylko w stosunku do osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, ale także do osób fizycznych świadczących pracę na podstawie umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecania.

Zasady korzystania:

• z dofinansowania mogą skorzystać jedynie pracodawcy, którzy nie zalegają z opłatami na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Pracy lub Solidarnościowy do końca III kwartału 2019 r.;

• dofinansowanie przysługuje przez okres 3 miesięcy. Ten okres może być przedłużony w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, jeżeli okres obowiązywania stanu epidemii lub związanych z nim skutków wydłuży się;

• dofinansowanie nie przysługuje do wynagrodzeń pracowników, którzy w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku uzyskali wynagrodzenie wyższe niż 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku (tj. 15.595,74 zł brutto).

Warunki oraz tryb wykonywania pracy w czasie przestoju ekonomicznego muszą zostać ustalone w porozumieniu z organizacjami związkowymi działającymi w zakładzie pracy, a w przypadku ich braku – z przedstawicielstwem pracowników. W przypadku trudności w wyborze przedstawicieli pracowników z powodu koronawirusa można zawrzeć porozumienie z przedstawicielami wybranymi wcześniej (posiadającymi ogólną kompetencję w zakresie wszystkich spraw z prawa pracy, wymagających uzgodnienia z przedstawicielami pracowników).

Uwaga!

Pracodawca, który nie ma wybranego przedstawicielstwa pracowników musi wyłonić je w „normalnym” trybie, przyjętym u pracodawcy. Co jednak w sytuacji, w której żaden pracownik nie zgłosi się na przedstawiciela załogi?
Wskazuje się, że wówczas pracodawca może działać bez porozumienia z pracownikami, o ile dał im rzeczywistą możliwość wyboru swoich przedstawicieli, a oni z niej nie skorzystali. Kwestia ta wymaga jednak każdorazowej indywidualnej oceny, czy rzeczywiście wystąpiła obiektywna niemożliwość przeprowadzenia wyborów, z uwagi na brak zainteresowania pracowników.

3. Obniżenie wymiaru czasu pracy i wynagrodzenia oraz dofinansowanie – art. 15g specustawy

Pracodawcy, którzy zostali dotknięci spadkiem obrotów gospodarczych (wyjaśnienie terminu powyżej) w następstwie wystąpienia COVID-19 mogą ograniczyć wymiar czasu pracy pracowników o 20%, jednakże nie więcej niż do 0,5 etatu.

Pracownik, któremu obniżono etat, jest uprawniony do wynagrodzenia proporcjonalnego do wymiaru etatu. Wynagrodzenie to nie może być jednak mniejsze, niż minimalne wynagrodzenie za pracę, analogicznie do zasad opisanych w kontekście wynagrodzenia należnego w związku z przestojem ekonomicznym. Brzmienie przepisu sugeruje, że warunek spadku obrotu ekonomicznego jest konieczny nie tylko do obniżenia wymiaru czasu pracy, ale także do ubiegania się o dofinansowanie. Pracodawca może ubiegać się o dofinansowanie wynagrodzenia pracownika z obniżonym wymiarem czasu pracy ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, do wysokości połowy wynagrodzenia, jednak nie więcej niż 40% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego (czyli maksymalna kwota dofinansowania to około 2.000 zł brutto).

Przykład

Pracownik jest zatrudniony na 3/5 etatu. W tym przypadku, gdyby pracodawca zdecydował się na obniżenie jego etatu o 20%, to po obniżeniu wymiar czasu pracy wynosiłby 0.48 etatu. Pracodawca nie może więc obniżyć
etatu pracownika o 20%, ale maksymalnie do 50% etatu. Zachowuje w takim przypadku prawo do otrzymania dofinansowania ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Na pracodawcy, który otrzyma dofinansowanie wynagrodzenia, spoczywa obowiązek utrzymania miejsc pracy, na które zostało przyznane dofinansowanie, w okresie pobieranie dofinansowania oraz przez 3 miesiące przypadające po zakończeniu pobierania pomocy od państwa. Chodzi tylko o te miejsca pracy, które są objęte dofinansowaniem. Nie ogranicza to zwalniania pracowników na innych stanowiskach.

Zasady korzystania:

• z dofinansowania mogą skorzystać jedynie pracodawcy, którzy nie zalegają z opłatami na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Pracy lub Solidarnościowy do końca III kwartału 2019 r.;

• dofinansowanie przysługuje przez okres 3 miesięcy. Ten okres może być przedłużony w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, jeżeli okres obowiązywania stanu epidemii lub związanych z nim skutków wydłuży się;

• dofinansowanie nie przysługuje do wynagrodzeń pracowników, którzy w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku uzyskali wynagrodzenie wyższe niż 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku (tj. 15.595,74 zł brutto).

Obniżenie etatu musi zostać ustalone w porozumieniu z organizacjami związkowymi działającymi w zakładzie pracy, a w przypadku ich braku z przedstawicielstwem pracowników. W przypadku trudności w wyborze przedstawicieli pracowników z powodu koronawirusa, można zawrzeć porozumienie z przedstawicielami wybranymi wcześniej (posiadającymi ogólną kompetencję w zakresie wszystkich spraw z prawa pracy, wymagających uzgodnienia z przedstawicielami pracowników).

Wnioski o dofinansowanie rozpatrują Wojewódzkie Urzędy Pracy.

Spadek obrotów gospodarczych

Skorzystanie z wielu rozwiązań przewidzianych w tzw. „tarczy antykryzysowej” jest uzależnione od spadku obrotów gospodarczych (szczególnie, jeżeli chodzi o dofinansowania dla pracodawców opisane powyżej).Przez spadek obrotów gospodarczych w kontekście omawianych powyżej dofinansowań do wynagrodzeń i składek ZUS, przyznawanych w przypadku przestoju ekonomicznego czy obniżenia wymiaru czasu pracy, należy rozumieć spadek obrotów:

• nie mniej niż o 15%, obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających w okresie po dniu 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o świadczenia z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, w porównaniu do łącznych obrotów z analogicznych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego. Miesiące nie muszą obejmować pełnych miesięcy kalendarzowych – mogą rozpoczynać się w trakcie miesiąca kalendarzowego i wówczas miesiąc jest liczony jako 30 kolejnych dni;

• nie mniej niż o 25%, obliczony jako stosunek obrotów z dowolnie wskazanego miesiąca kalendarzowego, przypadającego po dniu 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o wypłatę świadczeń z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, w porównaniu do obrotów z miesiąca poprzedniego. Miesiące nie muszą obejmować pełnych miesięcy kalendarzowych – mogą rozpoczynać się w trakcie miesiąca kalendarzowego i wówczas miesiąc jest liczony jako 30 kolejnych dni.

Uwaga!

Wprowadzony mechanizm weryfikowania, czy dane przedsiębiorstwo zostało dotknięte spadkiem obrotów ekonomicznych, może okazać się wyjątkowo niekorzystny dla nowo powstałych firm. Ich obrót z analogicznych miesięcy w poprzednim roku nie zawsze będzie miarodajny przy określeniu ich obecnej sytuacji finansowej – wyniki finansowe osiągane w pierwszej fazie działalności przedsiębiorstwa naturalnie mogą być zaniżone.

W ramach tarczy antykryzysowej 2.0 do art. 15g wprowadzono następujące zmiany:

Dofinansowanie przysługujące na podstawie art. 15g, przysługuje przez łączny okres 3 miesięcy, przypadających od miesiąca złożenia wniosku o dofinansowanie, a nie od daty jego złożenia.

Obowiązek niewypowiadania umów o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika dotyczy okresu dofinansowania, ale już nie okresu po otrzymywaniu dofinansowania.

4. Refundacja składek ZUS art. 15 zzc specustawy

W ramach szczególnych rozwiązań przewidzianych w „tarczy antykryzysowej” pracodawca może ubiegać się o zwrot składek wpłaconych na ubezpieczenia społeczne z tytułu opisanych w niniejszym komentarzu świadczeń wypłacanych przez Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, tj. dofinansowań do wynagrodzeń pracowników wypłacanych w związku z przestojem ekonomicznym oraz obniżeniem wymiaru czasu pracy.

Spadek 30 % – max 233 PLN na składkę
Spadek 50% – max 326 PLN na składkę
Spadek 80% – max 419 PLN na składkę

Przykład

Pracodawca dotknięty przestojem ekonomicznym obniżył wynagrodzenie pracownika z 10 000 zł brutto do 5000 zł brutto. Tym samym dofinansowanie, które uzyska od państwa, będzie wynosiło 1300 zł brutto miesięcznie. Pracodawca może ubiegać się sfinansowanie z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych składek na ubezpieczenia społeczne należnych od tej kwoty, w części finansowanej przez pracodawcę.

Zmiany wprowadzone w ramach tarczy antykryzysowej 2.0:

Dofinansowanie obowiązuje od miesiąca złożenia wniosku, na okres 3 miesięcy.

Przedsiębiorca zobowiązany jest do prowadzenia działalności gospodarczej tylko przez okres dofinansowania, nie ma już takiego obowiązku w okresie po ustaniu dofinansowania.

5. Świadczenie postojowe

Świadczenie postojowe na mocy przepisów nowej ustawy przysługuje osobom prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą oraz osobom zatrudnionym na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej
umowy, do której zastosowanie znajdą przepisy dot. umowy zlecenia lub umowy o dzieło (na potrzeby komentarza określane jako „umowy cywilnoprawne”). Świadczenie postojowe jest wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Zasady korzystania:

Świadczenie przysługuje w sytuacji, w której z powodu COVID-19 doszło do przestoju w prowadzeniu działalności; świadczenie postojowe przysługuje ww. osobom pod warunkiem, że nie podlegają ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu;

Przykład

Osoba ubiegająca się o świadczenie postojowe zanotowała przestój w prowadzonej przez nią działalności. Oprócz prowadzenia działalności gospodarczej jest jednak zatrudniona na podstawie umowy o pracę – tym samym podlega ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu i nie jest uprawniona do pobrania wynagrodzenia postojowego.

– świadczenie postojowe nie będzie przysługiwało, jeśli przychód z działalności gospodarczej lub umowy cywilnoprawnej (w przypadku osób nieprowadzących działalności gospodarczej) w miesiącu poprzedzającym
miesiąc złożenia wniosku był wyższy od 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku (tj. 15.595,74 zł brutto);

– osobom prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą świadczenie przestojowe przysługuje tylko wówczas, gdy nie zawiesiły one prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej przed 31 stycznia 2020 r. oraz jeżeli przychód z prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o świadczenie postojowe był o co najmniej 15% niższy od przychodu uzyskanego w miesiącu poprzedzającym ten miesiąc;

– ze świadczenia postojowego mogą skorzystać osoby, co do których pracodawcy/zleceniodawcy zostały przyznane inne świadczenia przewidziane w nowej ustawie (tj. wspominane wyżej dofinansowania do wynagrodzeń i składek ZUS).

Wysokość świadczenia postojowego

W przypadku, gdy suma przychodów z umów cywilnoprawnych w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzyskana w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o świadczenie postojowe, wynosi mniej niż 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w 2020 r., świadczenie postojowe przysługuje w wysokości sumy wynagrodzeń z tytułu wykonywania tych umów cywilnoprawnych.

Przykład

Minimalne wynagrodzenie za pracę w 2020 r. wynosi 2.600 zł brutto. Zleceniobiorca z tytułu 2 odrębnych umów w kwietniu 2020 r. uzyskał łącznie przychód w wysokości 1.200 zł brutto. Tym samym przyznane mu wynagrodzenie postojowe będzie wynosiło 1.200 zł brutto. Jest to bowiem suma wynagrodzeń z tytułu wykonywania umów cywilnoprawnych, które nie przekracza kwoty 50% wynagrodzenia minimalnego. W przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą wynagrodzenie przestojowe przysługuje w wysokości 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. Pozostałym osobom wspomnianym powyżej (tj.
osobom zatrudnionym na podstawie umów cywilnoprawnych, nieprowadzącym działalności gospodarczej) świadczenie przysługuje w wysokości 80% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Uwaga!
W przypadku osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych, wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest składany za pośrednictwem zleceniodawcy lub zamawiającego. W naszej ocenie przedsiębiorca zleceniodawca/ zamawiający, który otrzyma wniosek, nie ma możliwości odmowy jego złożenia (analogicznie jak w przypadków wniosków o niektóre inne świadczenia z ubezpieczeń społecznych).

Rada Ministrów może, w celu przeciwdziałania COVID-19, w drodze rozporządzenia, przyznać ponowną wypłatę świadczenia postojowego dla osób, które otrzymały to świadczenie uprzednio, mając na względzie okres obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii oraz skutki nimi wywołane.

Zmiany wprowadzone w ramach tarczy antykryzysowej 2.0:

Zniesiono limit przychodu dla osób prowadzących działalność gospodarczą.

Wprowadzono możliwość przedłużenia świadczenia postojowego na okres do 3 miesięcy – należy złożyć ponowny wniosek zawierający oświadczenia o braku poprawy sytuacji materialnej – formularz dostępny na stronie internetowej ZUS od maja.

W przypadku osób wykonujących usługi na podstawie umowy cywilnoprawnej – do otrzymania świadczenia postojowego są uprawnione osoby, które zawarły taką umowę przed 1 kwietnia 2020 r. (dotychczas przed 1 lutego 2020 r.)

6. Pomoc od starosty dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorców – art. 15 zzb specustawy

Wynagrodzenie wypłacane pracownikowi w związku z przestojem ekonomicznym oraz obniżeniem etatu (o których mowa powyżej) mogą zostać dofinansowane przez starostę na mocy podpisanej z nim umowy. Firma nie może jednak otrzymać dofinasowania w części, w której te same koszty prowadzenia działalności gospodarczej podlegają finansowaniu z innych środków publicznych – niekoniecznie przewidzianych w tarczy antykryzysowej. Dofinansowanie obejmuje nie tylko same wynagrodzenia, ale także należne od nich składki na ubezpieczenia społeczne. Aby pracodawca mógł skorzystać z pomocy starosty, musi zostać dotknięty spadkiem obrotów gospodarczych. Poniżej przedstawiamy tabelę zawierającą listę podmiotów, które mogą skorzystać z opisywanego mechanizmu – kryteria są bardziej restrykcyjne, niż w przypadku opisanych powyżej świadczeń przyznawanych w przypadku przestoju ekonomicznego czy obniżenia wymiaru czasu pracy.

Mikroprzedsiębiorcy, Mali przedsiębiorcy i Średni przedsiębiorcy to:

MIKRO – przedsiębiorcy, którzy w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych zatrudniają średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz osiągają roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekraczają równowartości w złotych 2 milionów euro.

MALI– Przedsiębiorcy, którzy w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych zatrudniają średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz osiągają roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 10 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekracza równowartości w złotych 10 milionów euro.

ŚREDNI – Przedsiębiorcy, którzy w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych zatrudniają średniorocznie mniej niż 250 pracowników oraz osiągają roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 50 milionów
euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekracza równowartości w złotych 43 milionów euro.

Dofinansowanie od starosty może być co do zasady przyznane na okres nie dłuższy niż 3 miesiące. Rada Ministrów może jednak w drodze rozporządzenia, przedłużyć ten okres, mając na względzie czas obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii oraz skutki nimi wywołane. Dofinansowanie jest wypłacane w okresach miesięcznych, po złożeniu przez przedsiębiorcę oświadczenia o zatrudnianiu w danym miesiącu pracowników objętych umową oraz kosztach wynagrodzeń każdego z tych pracowników i należnych od tych wynagrodzeń składek na ubezpieczenia społeczne, według stanu na ostatni dzień miesiąca, za który
dofinansowanie jest wypłacane.

W kontekście tego rozwiązania przez spadek obrotów gospodarczych rozumie się zmniejszenie sprzedaży towarów lub usług w ujęciu ilościowym lub wartościowym obliczone jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających w okresie po dniu 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o przyznanie dofinansowania, w porównaniu do łącznych obrotów z  analogicznych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego; za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy dwumiesięczny okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego. Omawiana regulacja odnosi się także do osób zatrudnionych na podstawie umowy zlecenie albo innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Dofinansowanie ma także zastosowanie wobec osób wykonujących pracę zarobkową na podstawie innej, niż stosunek pracy, umowy na rzecz pracodawcy będącego rolniczą spółdzielnią produkcyjną lub inną spółdzielnią zajmującą się produkcją rolną, o ile z tego tytuły podlegają one obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu.

Zmiany wprowadzone w ramach tarczy antykryzysowej 2.0:

Dofinansowanie obowiązuje od miesiąca złożenia wniosku, a nie od dnia złożenia.

Pracodawca jest zobowiązany do utrzymania zatrudnienia tylko przez okres dofinansowania, ale już nie przez okres po otrzymywaniu dofinansowania.

Poniżej przedstawiamy mechanizm obliczania kwot dofinansowania. Art. 15zzb i 15zze

Spadek obrotów o co najmniej 30% – Dofinansowanie może być przyznane w wysokości nieprzekraczającej kwoty stanowiącej sumę 50% wynagrodzeń poszczególnych pracowników objętych wnioskiem o dofinansowanie wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne należnymi od tych wynagrodzeń, jednak nie więcej niż 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, powiększonego o składki na ubezpieczenia społeczne od pracodawcy w odniesieniu do każdego pracownika, czyli maksymalnie 1300 PLN brutto powiększonego o 233 PLN składki na ubezpieczenie społeczne.

Spadek obrotów o co najmniej 50% – Dofinansowanie może być przyznane w wysokości nieprzekraczającej kwoty stanowiącej sumę 70% wynagrodzeń poszczególnych pracowników objętych wnioskiem o dofinansowanie wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne należnymi od tych wynagrodzeń, jednak nie więcej niż 70% kwoty minimalnego wynagrodzenia, powiększonego o składki na ubezpieczenia społeczne od pracodawcy, w odniesieniu do każdego pracownika, czyli maksymalnie 1.820 PLN brutto powiększonego o 326 PLN składki na ubezpieczenie społeczne.

Spadek obrotów o co najmniej 80% – Dofinansowanie może być przyznane w wysokości nieprzekraczającej kwoty stanowiącej sumę 90% wynagrodzeń poszczególnych pracowników objętych wnioskiem o dofinansowanie wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne należnymi od tych wynagrodzeń, jednak nie więcej niż 90% kwoty minimalnego wynagrodzenia, powiększonego o składki na ubezpieczenia społeczne od pracodawcy, w odniesieniu do każdego pracownika, czyli maksymalnie 2.340 PLN brutto powiększonego o 419 PLN składki na ubezpieczenie społeczne.

Pracodawca, który skorzysta z pomocy starosty, musi utrzymać w zatrudnieniu pracowników objętych umową przez okres dofinansowania oraz przez okres równy okresowi dofinansowania ( czyli max 6 miesięcy) po zakończeniu pobierania świadczeń. Jeżeli pracodawca nie wywiąże się z tego obowiązku – musi zwrócić dofinansowanie, jednakże bez odsetek oraz proporcjonalnie do okresu nieutrzymania w zatrudnieniu pracownika.

Przykład

Dnia 1 maja 2020 r. pracodawca otrzymał na pracownika dofinansowanie na jeden miesiąc, w kwocie 1.200 zł brutto. Tym samym powinien utrzymać zatrudnienie pracownika przez miesiąc pobierania świadczenia oraz przez kolejny miesiąc po zakończeniu jego pobierania. Jednakże pracodawca wypowiedział pracownikowi umowę o pracę. Do jej rozwiązania doszło z upływem 31 maja 2020 r. Pracodawca musi wówczas zwrócić dofinansowanie w kwocie 600 zł brutto.

Z dofinansowania mogą skorzystać jedynie pracodawcy, którzy nie zalegają z opłatami na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Pracy lub Solidarnościowy do końca III kwartału 2019 r.

Wniosek:

Wniosek do PUP składa się w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia naboru przez dyrektora urzędu.

Pożyczka udzielana przez starostę – art. 15zzd specustawy.

Na mocy nowych przepisów starosta może udzielić ze środków Funduszu Pracy jednorazowej pożyczki na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej mikroprzedsiębiorcy.

Pożyczka może być udzielona jedynie do wysokości 5.000 zł brutto, a okres jej spłaty co do zasadny nie może być dłuższy niż 12 miesięcy. Może on jednak ulec wydłużeniu w drodze rozporządzenia wydanego przez Radę Ministrów w sytuacji, w której będzie to uzasadnione okolicznościami związanymi z COVID-19.

Co istotne dla mikroprzedsiębiorców – pożyczka wraz z odsetkami podlega umorzeniu na wniosek firmy, jeżeli przez okres 3 miesięcy od dnia udzielenia pożyczki firma nie zdecydowała się na zmniejszenie stanu zatrudnienia w stosunku do stanu zatrudnienia na dzień 29 lutego 2020.

Przykład

Firma na dzień 29 lutego 2020 r. zatrudniała 5 osób. W związku ze złym stanem finansowym zdecydowała się na skorzystanie z pożyczki udzielanej przez starostę. Pożyczka została udzielona firmie 15 kwietnia 2020 r. Dnia 16 lipca 2020 r. (3 miesiące po udzieleniu pożyczki) firma nadal zatrudnia 5 osób. Tym samym pożyczka może podlegać umorzeniu.

Zmiany wprowadzone w ramach tarczy antykryzysowej 2.0:

Zlikwidowano obowiązek składania oświadczenia o stanie zatrudnienia na dzień 29 lutego 2020 r.

We wniosku o umorzenie pożyczki trzeba będzie złożyć oświadczenie o prowadzeniu działalności przez okres 3 miesięcy od dnia udzielenia pożyczki, a nie oświadczenie o niezmniejszeniu zatrudnienia przez ten okres.

Do art. 15zzd dodano ust. 10, który stanowi, że:

Przychód z tytułu umorzenia pożyczki na zasadach, określonych w ust. 7, nie stanowi przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych.

7. Wcześniejsze rozliczenie straty – art. 38f (osoby prawne) oraz art. 52k (osoby fizyczne) specustawy.

Podatnicy, którzy z powodu koronawirusa:

1) ponieśli stratę w roku podatkowym, który rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2020 r. a zakończy się po dniu 31 grudnia 2019 r., lub rozpoczął się po dniu 31 grudnia 2019 r. a przed dniem 1 stycznia 2021 r. oraz

2) uzyskali w roku podatkowym, o którym mowa w pkt 1, przychody niższe o co najmniej 50% od przychodów uzyskanych w roku podatkowym bezpośrednio poprzedzającym pierwszy rok podatkowy, o którym mowa w pkt 1

– mogą jednorazowo obniżyć o wysokość tej straty, nie więcej jednak niż o kwotę 5 000 000 zł, dochód uzyskany w roku podatkowym bezpośrednio poprzedzającym rok podatkowy, o którym mowa w pkt 1.

8. Zmniejszenie kosztów korzystania z nieruchomości skarbu państwa lub jednostek samorządu terytorialnego – art. 15zzze, 15zzzf, 15zzzg specustawy.

Wprowadzone przepisy pozwalają na umarzanie, odraczanie, rozkładanie na raty należności z tytułu korzystania przez przedsiębiorców z nieruchomości Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego (np. na podstawie umowy dzierżawy) – na wniosek przedsiębiorców, którzy utracili płynność finansową z powodu epidemii.

9. Podatek od nieruchomości – art. 15p oraz art. 15q specustawy.

Możliwość zwolnienia z podatku za część 2020 r., przedłużenie terminów płatności rat za kwiecień, maj i czerwiec maksymalnie do 30 września 2020 r.
Decydują rady gminy.
Rozwiązanie dla przedsiębiorców, którzy utracili płynność finansową z powodu epidemii.

10. Zaliczka na podatek pit – art. 52o specustawy.

Zaliczki na podatek PIT od wynagrodzeń wypłaconych w marcu i kwietniu 2020 r. – termin płatności do 1 czerwca 2020 r.

Na podstawie przepisów ordynacji podatkowej możliwość wnioskowania o umorzenie należności podatkowych, ich odroczenie lub rozłożenie na raty z uwagi na ważny interes podatnik, np. związany z koronawirusem – na wniosek podatnika skierowany do Urzędu Skarbowego. To samo rozwiązanie dotyczy podatku CIT oraz VAT.

11. Opłata za użytkowanie wieczyste i przekształcenie użytkowania wieczystego art. 15j specustawy oraz art. 53 ustawy zmieniającej.

Termin wniesienia obu opłat został przesunięty z dnia 31 marca 2020 r. do dnia 30 czerwca 2020 r.

Zmiany wprowadzone do art. 15j w ramach tarczy antykryzysowej 2.0:

Decyzję o przedłużeniu terminu na wniesienie opłat przesunięto z Rady Ministrów na ministra właściwego ds. budownictwa ze wskazaniem, że nie może on zostać przesunięty na rok 2021 r.

W przypadku przedłużenia terminu na wniesienie opłaty za użytkowanie wieczyste na wniosek złożony na podstawie ustawy o gospodarce nieruchomościami przed 1 kwietnia 2020 r., w przypadku gdy wyznaczony termin mija przed 30 czerwca 2020 r., termin upływa 30 czerwca 2020 r.

W przypadku przedłużenia terminu na wniesienie opłaty za użytkowanie wieczyste na wniosek złożony na podstawie ustawy o gospodarce nieruchomościami przed 1 kwietnia 2020 r., w przypadku gdy wyznaczony termin mija przed 30 czerwca 2020 r., termin upływa 30 czerwca 2020 r.

12. Zgłoszenia do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych art. 52 ustawy zmieniającej.

Termin na zgłoszenia do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych został przesunięty z 30 kwietnia 2020 r. na dzień 31 lipca 2020 r.

13. Zmiany warunków zatrudnienia art. 15zf specustawy, art. 9(1) Kodeksu pracy oraz art. 23(1a) § 1 Kodeksu pracy.

Zgodnie z art. 15 zf specustawy:

W okresie epidemii Pracodawca może:

– ograniczyć nieprzerwany min dobowy odpoczynek do nie mniej niż 8h,
– ograniczyć nieprzerwany min tygodniowy odpoczynek do nie mniej niż 32h, obejmujących co najmniej 8h przerwanego odpoczynku dobowego,
– zawrzeć porozumienia z organizacją związkową/przedstawicielami pracowników o wprowadzeniu systemu równoważnego czasu pracy – możliwość przedłużenia dobowego wymiaru czasu pracy max do 12h w okresie rozliczeniowym nie-przekraczającym 12 m-cy,
– zawrzeć porozumienia z organizacją związkową/przedstawicielami pracowników o stosowaniu mniej korzystnych warunków zatrudnienia niż wynikające z umów o pracę.
Kopia porozumień przekazywana do inspektora pracy w terminie 5 dni roboczych od dnia zawarcia.

Pracodawca może skorzystać z tych rozwiązań pod warunkiem:

– spadku obrotów, tj. spadek sprzedaży towarów lub usług, w ujęciu ilościowym lub wartościowym:

1) nie mniej niż o 15%, obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających w okresie po dniu 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku przez Pracodawcę, w porównaniu do łącznych obrotów z analogicznych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego; za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy dwumiesięczny okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego lub

2) nie mniej niż 25%, obliczony jako stosunek obrotów z dowolnie wskazanego miesiąca kalendarzowego, przypadającego po dniu 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku przez Pracodawcę, w porównaniu do obrotów z miesiąca poprzedniego; za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego.

– niezalegania w płaceniu świadczeń publicznoprawnych – podatków, składek na ZUS, itd.

Zgodnie z art. 9(1) Kodeksu pracy:

Jeżeli jest to uzasadnione sytuacją finansową pracodawcy, może być zawarte porozumienie o zawieszeniu stosowania w całości lub w części przepisów prawa pracy, określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy; nie dotyczy to przepisów Kodeksu pracy oraz przepisów innych ustaw i aktów wykonawczych.
Porozumienie zawiera pracodawca i reprezentująca pracowników organizacja związkowa, a jeżeli pracodawca nie jest objęty działaniem takiej organizacji, porozumienie zawiera pracodawca i przedstawicielstwo pracowników wyłonione w trybie przyjętym u tego pracodawcy.
Zawieszenie stosowania przepisów prawa pracy nie może trwać dłużej niż przez okres 3 lat.
Pracodawca przekazuje porozumienie właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy.

Ponadto, zgodnie z art. 23(1a) §1 Kodeksu pracy:

Jeżeli jest to uzasadnione sytuacją finansową pracodawcy, nieobjętego układem zbiorowym pracy lub zatrudniającego mniej niż 20 pracowników, może być zawarte porozumienie o stosowaniu mniej korzystnych warunków zatrudnienia pracowników niż wynikające z umów o pracę zawartych z tymi pracownikami, w zakresie i przez czas ustalone w porozumieniu.